Phục hồi chức năng hô hấp (PHCNHH) là một phần quan trọng trong điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) – căn bệnh hô hấp tiến triển âm thầm nhưng ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Phương pháp này không chỉ giúp giảm khó thở, cải thiện khả năng vận động, mà còn giúp người bệnh sống khỏe hơn, hạn chế tái phát nhập viện.

Chương trình phục hồi chức năng hô hấp hướng đến mục tiêu:

• Giảm cảm giác khó thở, mệt mỏi.
• Cải thiện chất lượng cuộc sống, tăng khả năng gắng sức.
• Ổn định tiến triển bệnh, giảm số đợt cấp và số ngày nằm viện.
• Giúp người bệnh hòa nhập cộng đồng, tiết kiệm chi phí điều trị lâu dài.

Ngoài ra, việc luyện tập còn giúp người bệnh có tâm lý tích cực, giảm lo âu – trầm cảm, nâng cao tinh thần tự chủ trong chăm sóc sức khỏe.

Tại Bệnh viện 71 Trung ương, chương trình PHCNHH được triển khai một cách bài bản, cá thể hóa cho từng bệnh nhân, bao gồm ba nhóm hoạt động chính:

1. Tư vấn và giáo dục sức khỏe

Người bệnh được:

• Tư vấn cai thuốc lá, thuốc lào – yếu tố nguy cơ hàng đầu của COPD.
• Hướng dẫn chế độ dinh dưỡng hợp lý, đảm bảo năng lượng, đủ vitamin, khoáng chất.
• Giải thích cách sử dụng thuốc đúng cách, bao gồm bình xịt, ống hít, máy khí dung, liệu pháp oxy.
• Tư vấn tâm lý – hỗ trợ xã hội, giúp người bệnh duy trì luyện tập và kiểm soát bệnh tốt hơn.

Làm sạch đường thở

Mục tiêu là loại bỏ đờm, dịch tiết, giúp đường thở thông thoáng, giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Ho có kiểm soát

• Ngồi tư thế thoải mái, hít sâu bằng mũi.
• Nín thở vài giây rồi ho mạnh hai lần liên tiếp:
  • Lần đầu giúp long đờm.
  • Lần sau giúp tống đờm ra ngoài.
• Sau đó, hít lại chậm và thở chúm môi để nghỉ.

Thở ra mạnh (Huffing)

• Hít sâu – nín thở ngắn – thở ra mạnh và kéo dài bằng miệng.
• Dành cho bệnh nhân yếu, không đủ sức ho mạnh.

---

2. Các bài tập thở

Thở chúm môi

Giúp đẩy không khí cặn ra ngoài, giảm ứ khí, cải thiện thông khí phổi.

• Hít vào bằng mũi, thở ra chậm bằng miệng (môi chúm như huýt sáo).
• Thời gian thở ra gấp đôi thời gian hít vào.
• Thực hiện bất cứ khi nào thấy khó thở.

Thở cơ hoành

Giúp tăng cường hoạt động của cơ hoành – cơ chính trong hô hấp.

• Một tay đặt lên ngực, tay kia đặt lên bụng.
• Hít vào chậm qua mũi sao cho bụng phình ra, ngực ít di chuyển.
• Thở ra chậm, hóp bụng lại.
• Luyện tập nhiều lần trong ngày để trở thành phản xạ tự nhiên.

---

Luyện tập thể dục và vận động trị liệu

Tập thể dục đều đặn giúp tăng sức bền, sức cơ hô hấp và tuần hoàn máu.
Các hình thức tập luyện phổ biến gồm:

• Đi bộ, đạp xe, leo cầu thang: bắt đầu nhẹ, tăng dần cường độ phù hợp.
• Tập chi trên: tăng sức cơ vai – ngực – tay để hỗ trợ hô hấp.
• Tập chi dưới: cải thiện sức bền, giúp người bệnh ít mệt hơn khi vận động.
• Khi thấy khó thở, cần tạm dừng và tập thở chúm môi hoặc thở cơ hoành.

---

Hướng dẫn sinh hoạt hằng ngày

Người bệnh COPD nên điều chỉnh thói quen sinh hoạt để giảm triệu chứng và tiết kiệm năng lượng:

• Đi bộ: chọn đường bằng phẳng, dừng nghỉ khi khó thở.
• Leo cầu thang: đi chậm, có tay vịn, phối hợp thở đúng nhịp.
• Tắm rửa: nên ngồi, tránh nước quá nóng, mở cửa thoáng khí.
• Làm bếp: sắp xếp vật dụng vừa tầm, tránh khói, ưu tiên bếp điện hoặc lò vi sóng.
• Tiêm phòng: tiêm vắc-xin phòng cúm hàng năm và vắc-xin phế cầu 3–5 năm/lần.

Phòng Quản lý Hen & COPD – Bệnh viện 71 Trung ương là một trong những đơn vị tiên phong triển khai chương trình phục hồi chức năng hô hấp tại Thanh Hóa.

Người bệnh khi tham gia sẽ được:

• Khám và đánh giá chức năng hô hấp chuyên sâu.
• Xây dựng chương trình tập luyện cá nhân hóa phù hợp thể trạng và mức độ bệnh.
• Hướng dẫn trực tiếp bởi đội ngũ bác sĩ và kỹ thuật viên phục hồi chức năng có chuyên môn cao.
• Theo dõi, điều chỉnh bài tập định kỳ, giúp người bệnh duy trì hiệu quả lâu dài.

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là hành trình dài, đòi hỏi sự kiên trì và hợp tác của người bệnh cùng đội ngũ y tế.
Phục hồi chức năng hô hấp chính là “chìa khóa vàng” giúp người bệnh thở dễ dàng hơn, sống khỏe mạnh hơn mỗi ngày.

---

📞 Đặt lịch khám & tư vấn:
Hotline: 02373.208.018
📍 Phòng Quản lý Hen & COPD – Bệnh viện 71 Trung ương

---

🌿 Bệnh viện 71 Trung ương – Chung tay vì lá phổi khỏe mạnh, vì một cuộc sống trọn vẹn hơn.